KRALİÇE SİBYLLA (1160-1190)
Sibylla, 1162-1174 yılları arasında Kudüs Krallığı’nı yöneten ve Frank asıllı soylu Anjou Hanedanı üyesi olan babası Kral I. Amalrik ve eşi Agnes Courtenaylı'nın en büyük kızı olarak 1160 yılında Kudüs'te doğdu. Ailesi onu, daha önce Kudüs Krallığını yöneten Kraliçe Melisende’nin kız kardeşi, Sibylla'nın büyük halası ve Beytanyalı Lazar Manastırı'nın başrahibesi olan Rahibe İoveta tarafından yetiştirip eğitilmesi için manastıra gönderdi.
Babası I.Amalrik 1174'te, Sur Başpiskoposu Frederick de la Roche'u Batı Avrupa'ya Filistindeki Haçlılar için para ve asker desteği bulmak ve Prenses Sibylla’ya uygun yüksek soylu bir aile mensup eş adayı aramak maksadı ile gönderdi. Sibylla'nin erkek kardeşi veliaht Baudouin (IV.Baldwin) Kral I.Amalrik’in tek oğluydu. Baudouin çok küçük yaşta cüzzam hastalığına yakalandığından Prenses Sybylla'ya uygun bir asılzade eş bulup onu bir an önce evlendirmek, Kudüs Krallığı’nın geleceği için de büyük önem kazanmıştı. Başpiskopos Fredrick Fransa'da Sancerre'de yaşayan genç bir asil olan I. Stephen Sancerreli’yi Sybilla ile bir evlilik yapmaya ikna etti ve I. Stephen Sancerreli, böylece Prenses Syblla'nın nişanlısı olarak Kudüs'e geldi. Fakat hâla neden olduğu bilinmeyen bir nedenle I. Stephen Sancerreli bu evlilikten vazgeçip Fransa'ya geri döndü.
Kardeşi IV. Baudouin'in hükümet dönemi
1174'te Sibylla'nin babası I. Amalrik’nin ölümünün ardından Kudüs Kralı Sibylla'nin cüzzamlı kardeşi IV. Baudouin oldu. Tarih kitaplarında cüzzamlı kral olarak da geçen ve henüz 13 yaşında olan IV. Baudouin için önce Miles Plancyli ve sonra Trablusşam Kontu II. Raymond naiplik yaptılar. Sibylla'ya da annesi Agnes Courtenayli'nin taşıdığı asalet unvanı olan "Yafa ve Askelon Kontesi" ünvanı verildi ve bu ünvan zaman geçtikce Kudüs Kralı veliahtına verilen bir ünvana dönüştü. Prenses Sibylla, 1176 yılında Roma İmparatoru I. Frederick’in ve Fransa Kralı VII. Louis’in kuzeni olan William Longsfort (William Montferrat) ile evlendi. Ancak, William Montferrat, 1177’de sıtmadan (malaria) öldü. Kocası öldüğü sırada hamile olan Sibylla’nin oğlu V.Baudouin (V.Baldwin) 1177’de doğdu.
Dul kalan Prenses Sibylla, kendilerini yüksek ve önemli devlet yönetimi mevkilerine çıkarmak hevesinde olan Haçlı ve batı Avrupalı asillerin ve hatta büyük maceralar peşinde koşup, böylece Kudüs Krallığını kontrol etmek hevesinde olan maceracılar için değerli bir ödül olarak görünmeye başladı ve onunla evlilik yapmak için birçok asilzade teklifte bulundu. Bunların başında Sibylla'ya birinci dereceden kuzen olan Philip Flandaralı gelmekteydi. Ancak "Haut Cour (Kudüs Yüksek Konseyi)" Ibelinli Baudouin başkanlığında toplanıp Philip Flandaralı'nın bu evlenme taleplerini kabul etmedi. Sibylla, bu nedenle 1180'e kadar dul kalıp yeniden evlenmedi.
Oğlu V. Baudouin'in hükümet dönemi
Kudüs Kralı olan Prenses Sibylla'nın cüzzamlı kardeşi IV.Baudouin 1185 ilkbaharında ölünce, hanedan varisi olarak Sibylla'nın Kudüs Krallığı Kraliçesi olması gerekiyordu. Fakat bu gerçekleşmedi ve Sibylla'nın 8 yaşındaki oğlu V. Baudouin adıyla Kudüs Krallığı tahtına oturtuldu. Raymond taht naibi olarak göreve başladı ve yeni kralın büyük dayısı olan Edessa Kontu III. Joscelin genç V.Baudouin'e veli olarak atandı. V.Baudouin'in büyükbabası Markız V. Guiliemo Monteferratlı da Kudüs‘e gelerek torununa destek olmaya başladı. Fakat genç Kral V.Baudouin 1186’da hastalandı ve 1186 yılının yazında Akka'da öldü. Önceki Kral IV. Baudouin, öldüğü zaman bir vasiyetname bırakmıştı. Bu vasiyetnamede krallığı yönetmek için bir taht naibi seçilmesini ve bu naibin İngiltere, Fransa ve Almanya'da bulunan V. Baudouin'in yakın akrabalarının Filistin'e gelmesine kadar krallığı idare etmesini istemişti. Fakat ne Sibylla ne üvey kardeşi İseballa, ne de bunları etrafındakiler bu vasiyetnamenin şartlarını kabul etmemişlerdi.
Akka'da ölen genç V.Baudouin'in velisi olan Joscelin ve büyükbabası olan Markız Gugliemo, kralın cesedini Kudüs'e getirdiler. Kudüs'deki cenaze törenleri esnasında karışıklık çıkmaması için sıkı emniyet tedbirleri alındı ve iyi silahlahlanmış Haçlı askerleri cenaze töreninin güvenliğini sağladı.
Sibylla için, oğlu V.Bauoduin’in defni sonrasında, Kudüs'te Kudüs Patriği Eraclius tarafından Kudüs Krallığı hükümdar kraliçesi olarak taç giyme töreni yapıldı. Raymond Chatillonlu bir beyanname yayınlayarak Sibyllla'nın "en belli ve açık meşru haklarla haklı ve meşru olarak krallığı kalıtsal olarak aldığını" ilan edip, yeni kraliçeyi Haçlıların da tanıması gerektiğini bildirdi.
Kraliçe Sibylla tahta geçişinden kısa bir süre sonra herkesin siyasi bakımdan kendine uygun ve Avrupalılara da yakın bir eş adayı olarak gördükleri Guy Lüzinyalı ile evlendi. Evlilikten hemen sonra Kraliçe Sibylla kocası Guy Lüzinyali'yi kral olarak kabul ettiğini ilan edilip ona bir dinsel taç göyme töreni tertip edilmesini sağladı. Guy evliliği yoluyla Kudüs Kralı olmasına rağmen, meşru hükümdarlık hakkının kalıtsal olarak Sibylla'ya ait olduğunu da kabul ediyordu.
Sibylla'nin kralice olarak hükümet dönemi
Fakat, 1186 yılında Kraliçe Sibylla, eşi Guy'e tacı devredip Lüzinyanlı Guy'ı Kudüs Krallığı Kralı ilan etti. 1187 yılında Selahaddin Eyyubiyle yapılan Hıttin savaşı sonucunda Kudüs müslümanlar tarafından fethedildi ve Kral Guy Lüzinyalı da esir alındı. Kraliçe Sibylla böylece Akka'ya çekilmek zorunda kaldı ve Kudüs Krallığı başkentini de Akka’ya taşıdı.
Ölümü
Guy Lüzinyalı 1188'e kadar Şam'da tutuklu kaldıktan sonra serbest bırakıldı. Selahaddin Eyyubi’nin Kral Guy’ı serbest bırakmasının ana nedeni, çok yetenekli yönetici olarak değerlendirilmeyen Guy serbest bırakılmazsa, belki de Guy’dan daha yetenekli olabilecek haçlı yöneticilerin yayılmacı ve saldırgan faaliyetleriyle müslümanlara zarar verilebileceğinin görülmüş olmasıydı.
Guy Lüzinyali Ağustos 1189'da başlangıçta 3000 kişilik bir ordu ile Eyyubiler elinde olan Akka kalesini kuşattı. Bu kuşatmanın ana amacı Müslümanların elindeki Akka kalesini fethederek Kudüs Krallığı’nın başkentini Avrupa’dan yeni haçlı orduları gelene kadar geçici olarak Akka yapmaktı. Guy komutasındaki Haçlı ordusu Avrupa'dan gelen takviye Haçlılar orduları ile birleşerek zaman içerisinde 20.000 kişiye kadar ulaştı ve Akka Kalesi 2 yıl kuşatma altında tutuldu
Akka kuşatmasının ilk yılında 1190 yılının yaz aylarında Haçlı ordusu içinde büyük bir salgın hastalık çıktı. Bu salgın sırasında önce Sibylla'nın iki genç kızı öldü ve birkaç gün sonra, 25 Temmuz 1190 tarihinde Kraliçe Sibylla da bu salgın hastalığa yakalanarak öldü.
Haçlı orduları tarafından iki yıl kuşatma altında tutulan Akka kalesi, ancak Fransa'dan Fransa Kralı II.Filip ve İngiltrere'den Kral Aslan Yürekli Richard'ın Haçlı orduları tarafından Temmuz 1191’de Haçlıların eline geçti.
Sibylla’dan sonra Kudüs Krallığı tahtı için meşru varisi baba-bir üvey kız kardeşi olan I. Isabella idi. Isabella tahta geçer geçmez daha önce Humphrey Toronlu ile yapmış olduğu evlilik zorla iptal edildi ve Kondrad Montferratlı'ya krallık unvanı verilmesi için onunla evlilik yapmaya zorlandı. Fakat karısı ölmesine rağmen Guy Luziyanlı Kudüs Kralı unvanını bırakmayı kabul etmedi ve ancak 1192'de Avrupa'dan gelen Haçlı orduları Kudüs Krallığı için yeni bir kral seçmiş, böylece Guy Luziyanlı da Kudüs Kralı unvanını bırakmak zorunda kalmıştır.
KAYNAKÇA :
https://en.wikipedia.org/wiki/Sibylla,_Queen_of_Jerusalem
https://whatit.info/tr/wiki/Sibylla_(Kud%C3%BCs)
