Milattan önce 73 yılında Güney Filistin’de doğup, milattan sonra 4 yılında Jericho’da ölmüş bir yahudi kralıdır. Babası, Filistin’i işgal eden Romalıları desteklemiş, M.Ö. 47 yılında Caesar tarafından ülkenin yöneticiliğine atanmıştır.
Roma Senatosu, komutan Büyük Pompey’e, M.Ö. 67’de imparatorluğun doğu bölgelerindeki karmaşayı sona erdirmesi için olağanüstü yetkiler vermişti. Bugünkü Anadolu, Suriye ve Lübnan üzerine sefere çıkan Pompey, dört yıl sonra Filistin topraklarına ayak bastı. M.Ö. 63’te, Kudüs artık tamamen Roma İmparatorluğu’nun hâkimiyetindeydi.
Bahsedildiği üzere, Hirodes’ un babası Filistin işgalini desteklemiş ve Romalıların güvendiği bir isim haline gelmiş, M.Ö. 40 yılında ise Hirodes 33 yaşında iken, babasının ardından Filistin’e genel vali olarak atanmıştır. Bu dönemde Kudüs’ü baştan başa imar eden Hirodes, diğer şehirlerin (Yafa, Hayfa, Kayserya) savunmalarını da güçlendirdi. Kudüs ve çevresi bu dönemde surlarla, duvarlarla, köprülerle ve su yollarıyla donatıldı. Hirodes, tüm bu adımları nedeniyle “büyük” sıfatıyla anılır.
Kral Büyük Hirodes dönemindeki en dikkat çekici icraatlardan biri, Beyt-i Makdis’in adeta yeniden inşa edilircesine yenilenmesidir. M.Ö. 18 yılında resmen başlatılan genişletme ve imar çalışmaları, yaklaşık 80 yıl devam etti. Mescid-i Aksâ’nın Davut as zamanında belirlenen 144 dönümlük sahasının sınırları, Hirodes zamanında örülen duvarlarla belirgin hale gelmiştir. Hirodes’un yapılar bütününe yaptığı bu mimari müdahaleler, külliyeye özellikle Burak Duvarı (Ağlama Duvarı) tarafından bakıldığında bugün de görülebilmektedir. Aksâ’nın kuzey ve batı kapılarının çevresinde de bu dönemden kalma çok sayıda tarihî ilave bulunmaktadır.
Hz. Süleyman tarafından yaptırılan mabed Bâbilliler’in Kudüs’ü işgali sırasında (M.Ö. 587 ) neredeyse tamamen yıkılmış, M.Ö. 537-515 yılları arasında yeniden yapılmıştır. Mâbed, Kral Hirodes’in (Hérode) M.Ö. 20 yılında başlattığı çalışma ile eski ölçüleri daha da genişletilerek yeniden yaptırılmıştır.
Yahudilerin “Ağlama Duvarı” dedikleri Burak Duvarı, Hirodes’in yaptırdığı mâbedin çevresini kuşatan duvarın bir kısmıdır ve Kudüs’ün doğu kesiminde, Kubbetü’s-Sahra’nın de bulunduğu Harem-i Şerif’in batı tarafında Tyropean vadisinin kayalık tabanı üzerinde yer alır.
Matta İncili’nde, Beytülahm’de Îsâ doğduğunda, kahinlerin doğudan Kudüs’e gelip Kral Hirodes’e onun doğduğunu haber vermeleri üzerine kralın Beytülahm ve civarında iki yaşının altındaki bütün erkek çocukları öldürttüğü, ancak Îsâ’nın Meryem ve Yûsuf tarafından Mısır’a kaçırılarak kurtarıldığı anlatılır.
Kaynakça
1 https://www.gzt.com/kudus/zaman-tuneli
2 Küçük, A. https://islamansiklopedisi.org.tr. https://islamansiklopedisi.org.tr/aglama-duvari adresinden alındı
3 Tanyu, H. islamansiklopedisi.org.tr: https://islamansiklopedisi.org.tr/beytulahm adresinden alındı
